Türkiye’nin idari yapısında önemli değişiklikler içeren yeni bir düzenleme süreci başlatıldı. Yerel yönetimlerde yeni dönem başlıyor. Nüfus kriteri değişiyor, statüler yeniden tanımlanıyor.
16 Mayıs 2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) tarafından hazırlanan 35 maddelik yasa teklifi, belediye teşkilatlanması ile köy statülerine yönelik kapsamlı düzenlemeler içeriyor. Bu teklif, yalnızca idari sınırları ve yapılanmaları değil, aynı zamanda kamu kurumlarının işleyiş biçimlerini ve bazı kadro politikalarını da doğrudan etkileyecek nitelikte.
Belediye Kuruluşunda Alt Sınır 5 Bin Kişi Olacak
Teklifin öne çıkan maddelerinden biri, belediye kurulabilmesi için gerekli olan nüfus alt sınırının 2 binden 5 bine çıkarılmasıdır. Bu değişiklikle birlikte, nüfus yoğunluğu düşük olan beldelerde hizmetlerin daha etkin sunulabilmesi ve kamu kaynaklarının daha verimli kullanılması hedeflenmektedir. Aynı kapsamda, mevcutta belediye statüsüne sahip ancak nüfusu 2 binin altına düşmüş yerleşim birimlerinin köy statüsüne dönüştürülmesi öngörülmektedir. Bu yerlerde belediye başkanlığı, meclisi ve encümeni kaldırılarak, yönetim yetkisi doğrudan köy muhtarlığına devredilecektir. Yapılan düzenlemenin temel amacı; idari yükü azaltmak, mali kaynakları daha dengeli kullanmak ve küçük yerleşim birimlerinde karşılaşılan hizmet sunumundaki zorlukları ortadan kaldırmaktır.
Torba Yasa Teklifi Geniş Kapsamlı Yapısal Düzenlemeler İçeriyor
Söz konusu teklif yalnızca yerel yönetimlerle sınırlı kalmayıp, kamu yönetiminin çeşitli alanlarında da yapısal değişiklikler getirmektedir:
TSK’da Terfi Esnekliği: Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin rütbe terfilerinde bekleme süreleri, Cumhurbaşkanı’nın yetkisiyle artırılabilecek veya kısaltılabilecek. Bu düzenleme, olağanüstü koşullarda personel yapısının dinamik şekilde yönetilmesine olanak sağlayacaktır.
Yabancı Akademisyenlere Kota: Yükseköğretim kurumlarında görev alabilecek yabancı uyruklu öğretim elemanlarının oranı, toplam akademik kadronun yüzde 2’si ile sınırlandırılacaktır. Böylece yerli akademik potansiyelin artırılması ve üniversitelerde milli kadroların güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.
İl Koordinasyon Ofisleri Kurulacak: Gençlik ve Spor Bakanlığı, illerde merkezi yönetimin etkinliğini artırmak amacıyla doğrudan bağlı koordinasyon ofisleri açabilecek. Bu sayede gençlik ve spor alanındaki faaliyetlerde daha hızlı ve etkili hizmet sunumu sağlanacaktır.
Ekonomik ve Sosyal Konsey Yetkisi Cumhurbaşkanı’nda: Ekonomik ve Sosyal Konsey’in yapısı, üyeleri ve çalışma esasları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek. Bu düzenleme, karar alma süreçlerinin hızlandırılması ve stratejik planlamaların daha etkin yapılabilmesini hedeflemektedir.
Amaç: Daha Etkin, Sade ve Verimli Bir Kamu Yönetimi
AK Parti temsilcileri, teklifin temel amacını; kamu kaynaklarının daha etkin kullanılması, hizmet sunumunda kalite artışı ve idari yapının sadeleştirilmesi olarak açıklamaktadır. Özellikle düşük nüfuslu belde belediyelerinin sınırlı kaynaklarla üstlendikleri sorumlulukların hizmet kalitesini düşürdüğü; yeni düzenlemeyle bu durumun önüne geçileceği vurgulanmaktadır. Belediye kurulması için nüfus eşiğinin yükseltilmesi ise, plansız şehirleşmenin önüne geçilmesi açısından kritik bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Meclis Süreci ve Toplumsal Etkiler
Yasa teklifinin TBMM komisyonlarında önümüzdeki günlerde görüşülmesi bekleniyor. Özellikle belediye statüsünü kaybetme ihtimali bulunan yerleşim birimlerinde sosyal ve siyasi tepkilerin doğabileceği belirtiliyor. Muhalefet partileri ve sivil toplum kuruluşlarının bazı maddelere yönelik eleştiriler getirmesi beklenmektedir. Ancak uzun vadede, kamu hizmetlerinin etkin sunumu ve mali kaynakların rasyonel kullanımı bakımından söz konusu düzenlemelerin olumlu katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.
Türkiye İdari Yapısında Dönüşüm Sürecine Giriyor
35 maddelik yasa teklifi, Türkiye’nin yerel yönetim yapılanmasında köklü değişikliklerin habercisi niteliğinde. Hem teknik hem de yönetsel açıdan değerlendirildiğinde; bu düzenlemelerin, çağın ihtiyaçlarına uygun, sadeleşmiş ve daha sürdürülebilir bir kamu yönetimi yapısını hedeflediği anlaşılmaktadır.
